با توجه به آثار بدست آمده از سایت باستانی اریسمان نطنز و کوره های ذوب فلز مکشوفه در آن سایت پیشینه تاریخی این شهرستان را از هزاره چهارم قبل از میلاد (۶۰۰۰ ساله) تایید می نماید این منطقه در ادوار دور به نطین و نطن (بمعنی جای خوش آب و هوا به زبان پهلوی قدیم) مشهور بوده که بمرور زمان به نطنز تغییر یافته است .

شهرستان نطنز از سال ۱۳۱۷ دارای شهرداری و تا سال ۱۳۳۶ بخش بوده مستقل از توابع کاشان و از سال ۱۳۳۶ دارای فرمانداری مستقل گردیده است که یکی از سابقه دارترین شهرهای استان اصفهان می باشد .

این شهرستان به لحاظ قدمت تاریخی دارای بیش از ۳۰۰ آثار تاریخی است و جای جای آن چه در قسمت کوهپایه ای و چه در قسمت کویری جاذبه های گردشگری طبیعی فراوانی دارد .

تعدادی از آثار تاریخی معروف و بنام این شهرستان که بیش از ۳۰۰ آثار تاریخی دارد عبارتند از:

روستای تاریخی ابیانه که تماما به ثبت آثار ملی ایران رسیده و در شرف ثبت سازمان بین المللی یونسکو میباشد ، قلعه های باستانی کوهاب نطنز، هنجن ، طرق ، سردهن ، مجموعه تاریخی افوشته شامل شربت خانه ، سردرب خانقاه ، حمام افوشته ، آتشکده نطنز متعلق به دوره ساسانیان ، گنبدباز ، که سنبل نطنز نام گرفته و متعلق به دوره صفویه است .مساجد باستانی چهار سوگاه ، یوسمان ابیانه، خالدآباد ، فریزهند ، حاجی سید قاسم نطنز ، مسجد جامع برزرود ، مسجد پنجه علی ابیانه ، مسجد دروازه ابیانه ، مسجد کوچه فارح ، مسجد یارند ، مسجد پرزله ابیانه ، مسجد کوچه میر ، مسجد جمعه نطنز ، مسجد جامع سرشک ، خانه های قدیمی و حسینیه های مرکزی نطنز ، علیا ، افوشته ، سرشک و بقاع متبرکه امامزادگان که در هر روستایی نشانگر ارادت مردم آن روستا به خاندان اهل بیت میباشد